نخل در فرهنگ ایرانی

کتاب حاضر، پژوهشی است مستقل درباره‌ی درخت نخل که بیش‌تر بر پیشینیه‌ی فرهنگی نخل در گستره‌ی تاریخ و در پهنه‌ی جغرافیایی ایران تاکید دارد. نویسند در این راه از اسناد مردم‌نگاری بهره‌ی بیش‌تری برده است و هم‌چنین اطلاعات و شواهدی احتمالی را تهیه کرده که به برداشت‌های علمی درباره‌ی نخل ایران منجر شده و در این میان برای به دست آوردن قدیم‌ترین نشانه‌های موجود در آثار و نقوش باستانی به جست‌وجو پرداخته است. در کتاب تصاویری از نخل بر روی آثاری چون سفال‌های به دست آمده از شهداد کرمان (مربوط به عصر مفرغ)، یا جیرفت (مربوط به هزاره‌ی سوم قبل از میلاد) هم‌چنین بر سفال‌های شوش یا مهر داریوش هخامنشی مشاهده می‌شود. افزون بر پیشینه‌ی و ویژگی‌های نخل، بخش عمده‌ی کتاب به مناطق نخل‌خیز ایران و استفاده‌هایی که از قسمت‌های مختلف این درخت می‌توان کرد. هم‌چنین ردپای نخل در آیین‌ها و باورها اختصاص دارد. در سرزمین‌های جنوبی و حوزه‌ی کویر ایران محصول عمده و پشتوانه‌ی اقتصادی مردم نخل و محصولات آن است . در پژوهش حاضر تلاش شده تا تاثیرات مختلف این پدیده را در تمام جنبه‌های زندگی مردم و مناسبات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اقوام و مناطق مختلف ایران طبقه‌بندی و بررسی شود. از میان مطالب کتاب می‌توان به روش‌ها و ابزارها و مراحل کاشت نخل، گاه‌شماری محلی بر اساس زمان محصول خرما در مناطق مختلف جنوب ایران، فرآورده‌های نخل در زمینه‌ی خوردنی‌ها، ابزار و وسایل صید و وسایل مربوط به زندگی روزانه، هم‌چنین نقش نخل در طبابت اشاره کرد. حوزه‌ی ادبیات شفاهی در جنوب ایران که شامل مثل‌ها، چیستان‌ها و ترانه‌های محلی است، حوزه‌ی دیگری است که نویسنده به دنبال ردپای نخل در آن است.