کتاب حاضر جلد اول از بخش نخست مجموعهای سهبخشی است که مولف به منظور عرضة نخستین شرح انتقادی و تحلیلی از یکی از مهمترین نظامهای فلسفة غرب، یعنی فلسفة کانت، به زبان فارسی نگاشته است و جزء به جزء کتاب، براساس نظم تألیفی مهمترین کتاب کانت در فلسفة نظری وی یعنی نقد عقل محض با توجه به آرای مفسران مهم آن، ابتدا شرح شده و سپس مورد نقد و تطبیق قرار گرفته است. این شرح با توجه به ویژگی تطبیقی آن با فلسفة اسلامی از تمامی شروح تفصیلی و انتقادی مفسران غربی متمایز میشود. در جلد نخست، ضمن معرفی کلی کتاب «نقد» و توضیح اصطلاحات مبنایی فلسفة کانت مانند «شهود»، «استعلایی»، «پیشینی» و… به یکی از مهمترین قواعد و شاید اصلیترین قاعدة فلسفة کانت یعنی تمایز قضایای ترکیبی پیشینی از سایر قضایا و امکان آنها پرداخته شده و با بحثی مفصل در این باب برای نخستین بار نشان داده شده است که فیلسوفان اسلامی در تشخیص درست این مسأله و طرح راهحل منطقی و بسیار دقیق برای آن پیشگام بودهاند که خود سند افتخار مهمی برای فلسفة اسلامی است.