سفرنامه کروسینسکی

کروسینسکی بیست سال در اصفهان زندگی کرد و شاهد سقوط صفویه و تسلط افغان ها بر بخش هایی از ایران بود. سفرنامه اش نه تنها به سقوط صفویه می پردازد، بلکه دلیل و فرایند تضعیف و انحطاط آن سلسله، چگونگی تسلط افغان ها بر اصفهان و… را به تفصیل بیان می کند. وقایع دوران حکومت محمود افغان و دو سال از حکومت اشرف افغان نیز با ذکر جزئیات، بیان شده و تصویری کامل و گویا از وقایع آن دوران ارائه می دهد. این سفرنامه سه سال پس از خروج کروسینسکی از ایران، به زبان فرانسوی منتشر و بعد از پنج سال، به زبان انگلیسی ترجمه شد. در ترجمه ی انگلیسی، با اتکا به گزارش های روزنامه های آن دوران و اسناد و مکاتبات، روند وقایع ایران تا خلع شاه طهماسب دوم نیز پیگیری شده و حاوی نکاتی ارزشمند است. این سفرنامه را اولین بار عبدالرزاق بیگ دنبلی در دور ه ی قاجار، از روی ترجمه ی ترکی آن به فارسی برگرداند؛ اما کاستی ها و اشتباهاتش، نگارنده را ترغیب کرد تا بار دیگر این سفرنامه را از روی ترجمه ی انگلیسی آن، به فارسی برگرداند.