کشتیبان واتیکان، روایتی است در وصف کریستف کلمب و قصد پاپ پیوس نهم در قدیس گردانیدن او که استادی آلخو کارپانتیه را در سرایش داستان و دانش زبان به روشنی نشان میدهد. نویسندۀ بزرگ کوبایی در این رمان درخورترین اسناد را برای «کشف» شخصیت «کاشف آمریکا» و نیز شناخت واقعیت زمان و مکان او به دست میدهد و از این زمینه بهره برده به افسانههای دور و نزدیک گریزهای فراوان میزند، دگرگونیهای زمانی و نیز استمرار گذشته را در حال به هنرمندی باز مینماید و چگونگی پدید آمدن قارۀ آمریکایی که امروز میشناسیم و مردمان آن را، که به بیان هستی شناسانۀ کارپانتیه نه اینجاییاند و نه آنجایی، در بسطی داستانی بازمیگوید از سرگذشت انسانی که روانگویا دارد و با این حال چون چنگی است که دستی به آوازش درآورده باشد هرچند آواز را از آنِ خود پندارد.