عقل سرخ

"عقل سرخ " اثری است داستانی به قلم شیخ "شهاب الدین یحیی سهروردی" که در آن دغدغه‌های فلسفی و عرفانی از طریق داستان و به شیوه‌ای رمزآلود به زبان پرندگان ارائه شده است. این قصه‌ها مراحل عروج و رهایی روح از زندان جسم را پس از تقلاهای آن به تصویر می‌کشند.
ملاقات قهرمان داستان "عقل سرخ" با پیری روحانی و گفت‌وگوهایی که طی آن اطلاعات فلسفی و عرفانی با زبان رمز به مخاطب منتقل می‌شود، محور اصلی این رمان‌ است. روایت "عقل سرخ " از "شهاب الدین یحیی سهروردی" با این سوال شروع می شود که آیا پرندگان زبان همدیگر را متوجه می‌شوند؟ عقاب که ابتدا جواب مثبتی داده، بعدا گرفتار صیادان شده و چشمان او را می‌بنند وبه تدریج باز می‌کنند. عقاب با مردی سرخ‌رو مواجه می‌شود که ادعا می‌کند "اولین فرزند خلقت" است. مرد هم کهنسال و هم جوان است، زیرا او نماینده انسان کاملی است که به شکل تمثال، قبل از خلقت در کمال مطلق می‌زیسته است؛ اما از نظر هستی‌شناختی از خداوند که جاودانه و از این رو قدیمی‌ترین وجود جهان است، فاصله زمانی زیادی دارد.
نظریه‌ی علمی "شهاب الدین یحیی سهروردی" در "عقل سرخ" با زبانی نمادین که مشابه زبان آواز پر جبرئیل است، بیان شده است. او برخی از موضوعات دیرینه فلسفه و عرفان اسلامی را با بهره‌گیری از تعدادی نماد و نشانه‌ی جدید مورد بحث قرار می دهد؛ مانند تمایز بین نیروی استدلالی که از آن به عنوان عقل جزئی یاد می‌کند و عقلی که آن را عقل کلی می‌نامد.
"سهروردی" در این اثر بیشتر از نمادهای زرتشتی و منابع ایران باستان استفاده کرده و فعل و انفعال بین عقل جزئی و کلی است که پایه و اساس کسب دانش را فراهم می‌کند.