تاریخ گیلان

تاریخ گیلان را عبدالفتاح فومنی گیلانی در سده‏‌ی یازدهم هجری نگاشته است. این کتاب، رویدادهای سال 923 تا 1038 هجری قمری سرزمین گیلان را دربر می‏‌گیرد. متن کتاب بر پایه‏‌ی شیوه‌‏ی نگارشی سده‏‌های دهم تا دوازدهم هجری تنظیم شده است. عبدالفتاح از مردمان غرب گیلان است، دیاری که اسحاقیان برآن فرمان می‌‏راندند. از آن رو نوشته‏‌اش پر از دلبستگی‏ها به امیران اسحاقی و ناخرسندی از خاندان کیایی است. او در این کتاب به شرح رویدادهایی چون: قیام‏‌های علی‏خان، طالش کولی، بهزاد بیگ، کارکیا فتحی، خیزش جانباز سلطان، آشوب برپا شده از سوی ملک جهانگیر، عصیان شاه‌ملک، قیام عادل‌شاه و مراسم سیر پنجک در کنار دریا در رودسر، پرداخته است. این متن براساس نسخه‌ای که برنهارد دارن برپایه‏ی آخرین تصحیح ملا محمدجعفر اهری در چاپخانه‌‏ی آکادمی سلطنتی پترزبورگ در سال 1274 هجری به‏‌چاپ رسانده و نمونه‏‌ا‌ی از آن در کتابخانه‏‌ی موزه‏‌ی اشمولین آکسفورد انگلستان وجود دارد، تصحیح و تحشیه شده است.