کتاب ارزیابی شتابزده مجموعه ای از 18 مقالۀ جلال آل احمد، در نقد ادب، اجتماع، هنر و سیاست دهه چهل شمسی است. ارزیابی شتابزده که می توان آن را به راستی نماد روشنفکری ایران در این دهۀ حساس و مهم 40 خواند، با همۀ ویژگی ها و خصایلی که از ذهنیت ایرانی در آثار و اندیشه های روشنفکران این دوره بازتاب یافت، از توسعه گرایی تا نقد توسعه، از چرخش به سمت غرب تا نقد آن تحت عنوان غرب زدگی، از توجه به آثار ادبی و هنری غربی به ویژه فرانسوی تا کوشش برای نوعی از بومی گرایی و در نهایت بازگشت به خویشتنی که جنبۀ سلبی اش بر جنبۀ ایجابی اش غلبه داشت و اگرچه می دانست چه نمی خواهد، اما تصور دقیق و تاریخ مند و روشنی از آنچه می خواست نداشت.