روان‌نژندی وسواسی (از نظر روان‌کاوی فروید)

فروید در ابتدای نوشتار «ضمیر ناآگاه» (1915) پدیدارهای وسواسی را در زمره پدیدارهای توجیه­گر و شناساننده ضمیر ناآگاه معرفی کرد ولی به دشواریِ شناخت و توصیف این روان­نژندی اذعان داشت؛ چنانچه معتقد بود فهم روان­نژندی وسواسی به­خودی­خود کار چندان آسانی نبوده و بسیار دشوارتر از هیستری است. در سطح کلی­تر، ادبیات روان­کاوی نیز در قیاس با روان­نژندی هیستریایی کمتر به روان­نژندی وسواسی پرداخته است؛ لذا پرداختن به این روان­نژندی فهم زوایا و ابعاد آن امری بایسته است. کتاب حاضر در چارچوب روش‌های پیشنهادی ژان میشل کینودوز (2005) برای مطالعه آثار فروید سعی در به­دست دادن فهمی مقدماتی از روان­نژندی وسواسی دارد. کینودوز دو روش عمده را برای مطالعه آثار فروید پیشنهاد می­کند: روش گزینشی و روش زمان­شناسانه. در روش نخست می­توان یکی از آثار فروید یا مضمونی از نوشته­های او را برگزید و با صرف زمان و دقت کافی دنبال کرد. از آنجا که فهم آثار فروید بیرون از بافتار متن و در پیوند با نوشته­ها و فرضیه­های دیگرش ممکن نیست، این روش می­تواند زمان­بر و طافت­فرسا باشد. در روش زمان­شناسانه نیز می­توان آثار فروید، یا دست­کم نوشته­های عمده و اصلی او­ را به ترتیب تاریخ نگارش مطالعه و سیر تاریخی تغییر و تحول­های آرای او را دنبال کرد. البته این دو روش نافی یکدیگر نیستند و می­توانند به­عنوان شیوه­های مکمل مورد استفاده قرار گیرند. در این کتاب نیز سعی شده با بهره­گیری از این دو روش، چارچوبی کلی از صورت­بندی روان‌نژندی وسواسی توسط فروید به‌دست داده شود. این چارچوب با رجوع به آثار مختلف نگاشته‌شده در طی سال­های متمادی، از نوروسایکوزهای دفاعی به سال 1895 تا درونمای روان­کاوی به سال 1939، حاصل شده است. درعین­حال کوشیده­ شده از پیگیری تحول­های زمانی آرای فروید غفلت نشده و تلویحات بازنگری­های نظری او در نظر آورده شود.