رشد عقل

اندیشه ترقی با سیر تکاملی انسان در تاریخ، اندیشه‌ی کلیدی و مرکزی تقریبا همه متفکران قرن 18 اروپاست. در بین این متفکران، بحث کانت در مورد رشد تاریخی انسان از همه جذاب‌تر و حکیمانه‌تر است. کتاب رشد عقل حاوی شرح مقاله‌ای است که کانت در آن به این مسئله پرداخته است. تکامل تاریخی انسان اجمالا عبارت است از حرکت تاریخی انسان از توحش به تمدن ، از نقص به کمال، از زندگی احساسی به حیات عقلانی و از حیوانات به الوهیت، نشانه‌های این تکامل تاریخی عبارت است از کاهش تضاد بین انسان‌ها، افزایش وحدت و یگانگی، آزادی، برابری و عقلانیت، در این مسیر به تدریج حکومت‌های استبدادی از جوامع بشری حذف می‌شوند و عقلانیت آزادی و برابری به نام دموکراسی و به عنوان تنها صورت ممکن حکومت الهی، بر جهان حاکم خواهد شد. گوهر دموکراسی عبارت است از حکومت عقل به عنوان تنها نماینده خداوند در زمین وشاخص عقلانیت عبارت است از دو مفهوم کلیدی آزادی و برابری.