کتاب حاضر ترکیبی از سه بخش «حکایات مندرآوردی» که کتاب نام خود را از آن وام گرفته، «افسانههای خودگفته» و «حکایات بعدی» است. «حکایات مندرآوردی» بازنویسیهای چابک از وقایعی تاریخی و در واقع واکنشی به مسائل سیاسی داخلی و خارجی وقت است که خود نیز کتابی جداگانه بود، ولی «افسانههای خودگفته» و «حکایات بعدی» که در ستون چاپک در روزنامهی مردم منتشر شدهاند بهسبب حجم کمشان کتابی جداگانه نشدند و همه در یک مجلد به چاپ رسیدند در نسخهی حاضر بعضی از این افسانهها و حکایات برگزیده و ترجمه شدهاند.
«افسانههای خودگفته» به اقتضای مسائل روز در اوج اختصار (بعضا یک جمله) اتفاق خاصی را نشانه میرفت و میزد. در این کتاب «افسانههای خودگفته» نیز بهصورت نظمی که «حکایات مندرآوردی» دارد برگزیده و مرتب شدهاند تا مکملی بر روایت چاپکی از انسان در گوشه و کنار تاریخ باشند.
«حکایات بعدی» نیز داستانهاییاند که چاپک با هدف اشاره به مسائل روز در روزنامه مینوشت، منتها آن بستر تاریخی را نداشتند و چندان هم داستان تماموکمالی نبودند، بلکه بیشتر محملی بودند برای تشریح وضعیتی اجتماعی یا سیاسی یا حتی شخصی. نام حکایات بعدی هم اشاره به همین بیگاهبودن داستانهاست.
مقالهای نیز از چاپک انتخاب و ترجمه شده و در ابتدای کتاب آمده است که از کتاب حکایات مندرآوردی جداست، منتها نقدی بر حیات اجتماعی چک است، درست در زمانی که داستانهای «حکایات مندرآوردی» را مینوشت که به درک جهت فکری چاپک کمک میکند.