آینده جغرافیا

«سیاست امروز ما نتیجه‌ی جغرافیای دیروز ماست.» این جمله شاید در نگاه اول کمی اغراق‌شده به نظر برسد و اندیشمندان حوزه‌ی روابط بین‌الملل و سیاست خارجی نگاه چندان مثبتی به آن نداشته باشند؛ اما نگاهی به تاریخ معاصر جهان ابعاد جدیدی از ظرافت‌های پنهان در این گزاره را مشخص می‌کند. در تحولات اخیر نظام بین‌الملل هم با وجود نقش‌آفرینی عوامل نوظهور، هنوز نقش جغرافیا بسیار پراهمیت است، از تهاجم نظامی عراق به کویت تا بحران طولانی‌مدت در قره‌باغ، از جنگ اوکراین تا تنش‌زدایی عربستان سعودی با ایران. در واقع می‌توان گفت که ترکیب سه متغیر جغرافیا و قدرت و سیاست الگوهایی را تولید می‌کنند که می‌توان آن‌ها را در کنش‌های رفتاری مختلف همانند نوسان قدرت، نفوذ، ائتلاف، صلح بازرگانی و... ارزیابی کرد. این مسئله دقیقا همان چیزی است که «تیم مارشال» بر آن متمرکز شده و سه‌گانه‌ی معروف خود را به توصیف و تحلیل آن اختصاص داده است.
آینده‌ی جغرافیا، کتاب سوم سه‌گانه‌ی مارشال، قرار است نگاهی نو به یکی از دستاوردهای علمی بشر داشته باشد: فضا و نجوم، عرصه‌ای که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد به محلی برای نبرد قدرت‌های بزرگ تبدیل شد و حتی بخشی از پازل نظام بین‌المللی که اکنون در آن هستیم، حاصل تحولات مرتبط با آن است.