سنت کتابشویی، هرچند نه بهصورت گسترده، دستکم در میان شماری از اهل تصوف در ایران کهن رواج داشته است. البته، صوفیان به وقت کتابشویی احساسی یکسان نداشتهاند. برخی اگرچه این عادت مألوف خود را به قربانگاه میبرند و رسما از آن دست میشویند، گویی هنوز خود را دلبسته و وابسته به آن نشان میدهند و دلکندن از این عادت برایشان سخت است. اما چه کنند که باید فرمان را اجرا کنند و این سنت قربانی را بهجا آورند. حتی برخی پس از مراسم کتابشویی، وسوسه میشوند دوباره سراغی از کتاب بگیرند تا مثل گذشته باز هم پای خواندن بنشینند. با اینهمه، هستند کتابشویانی که بهراحتی تن به این سنت میدهند و مصمم به اجرای آن میشوند، بدون اینکه دوباره وسوسهی خواندن در جانشان بیفتد و هوس خواندن کنند. کتاب حاضر در پانزده فصل، روایتی بسیار خواندنی از این کتابشوییها به قلم احمد راسخی لنگرودی (متولد ۱۳۳۷) نویسندهی شناختهشدهی حوزهی فرهنگ، براساس منابع معتبر است.