جامعه فریب کار

گاهی، هنگام رانندگی، با خود می‌گوییم اگر با احتیاط برانم و به دیگران راه بدهم، نکند فکر کنند زرنگ‌ و باعرضه نیستم؛ یا گاهی فکر می‌کنیم اگر به فلان سرمایه‌گذاریِ پرخطر و نقشۀ بلندپروازانه امید ببندم، نکند دیگران بگویند سفیه و خوش‌خیالم. چنین تصوراتی رفتار ما را در زندگی شکل می‌دهند. ما طوری تربیت می‌شویم که از فریب‌خوردن یا احمق و بی‌عرضه پنداشته‌ شدن پرهیز کنیم و حتی از آن هراس داشته باشیم، مثلاً نگاه کنید به خیل کثیر حکایت‌هایی که حول این پدیده شکل گرفته‌اند: ماجرای اسب تروا؛ چوپان دروغگو؛ لباس جدید پادشاه؛ هانسل و گرتل. اما این کتاب دربارۀ فریب ‌نخوردن و راه‌ورسم زرنگ ‌بودن نیست، بلکه دربارۀ سازوکار روان‌شناختی‌ای است که مفاهیم فریب‌کار و فریب‌خورده را معنا می‌بخشد. در این کتاب با نگاهی نقادانه به بررسی عوامل فرهنگی‌ای پرداخته می‌شود که برچسب‌های فریب‌کار و فریب‌خورده را می‌سازند. در این بررسی نشان خواهیم داد که چگونه کلیشه‌های فرهنگی در نسبت با ساختار روانی ما شکل می‌گیرند و شخصیت ما و تصمیم‌هایمان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. بدین ترتیب درمی‌یابیم که چه وقت باید این حرف‌ها را جدی بگیریم و چه وقت به آن‌ها اهمیت ندهیم.