متافیزیک ینا

متافیزیک ینا، بخشی از نظام فلسفی‌ای است که به نظام ینا شهرت دارد و حاصل دست‌نوشته‌های هگل در دوره اقامتش در شهر یناست. هگل در این متن مختصر، که به دلیل ساختار و نثر ویژه‌اش یکی از مهجورترین متون تاریخ فلسفه است، تلاش کرده است تا روایتی منحصر به فرد از کل متافیزیک غربی، از متافیزیک ارسطو (اصل این همانی و اصل طرد شق ثالث) تا عقل‌گرایی مدرن (دکارت، اسپینوزا و لایب نیتس) و نهایتا تا ایده‌آلیسم استعلایی کانت و شلینگ را در قالبی دیالکتیکی عرضه نماید. با توجه به قالب سه وجهی دیالکتیک هگلی، کتاب نیز مشتمل بر سه بخش (نظام اصول نخستین، متافیزیک ابژکتیویته و متافیزیک سوبژکتیویته) است که هر کدام نیز به سه زیربخش تقسیم می‌شوند. بنا به نظر برخی مفسرین، هگل در مبحث انتهایی این کتاب (روح مطلق) که حدودا دو سال پیش از پدیدارشناسی روح به رشته تحریر درآمده است، برای نخستین بار، ایده‌الیسم شلینگ را پشت سر می‌گذارد و از نخستین جلوه ایده‌آلیسم مطلق خویش پرده‌برداری می‌کند.