زنان و دربار

از تصاویری که مکررا در هنر قاجار تکرار می شوند زن با لباس یا نیم تنه هایی است که نازک و بدن نماست، گرچه زنان برهنه و آن هایی که لباس های نازک بر تن دارند از هنر صفویه و زندیه ظاهر می شوند، اما به نظر می رسد در نقاشی های قاجار بر مضمون این زنان یا خانم هایی که مخصوصا خود را در ارتباط با نوع لباس و یا اشیا نمادین به معرض دید می گذارند تاکید بیشتری شده است.

«از آنجایی که بزرگان و شاهان قاجاری توجه زیادی به زنان و موضوعات احساسی و شهوانی داشتند، علاقه زیادی به تزئین فضای کاخ های خود با تصاویر زنان نشان می دادند.» زنانی که در این آثار دیده می شوند، اغلب ندیمگان، زنان رامشگر و رقاصه ها هستند. در بعضی موارد که اثر نقاش روایت خاصی را بیان می کند. شخصیت ها، شخصیت های داستانی هستند، که البته باز هم با عناصر زیبایی شناسانه دوره ی قاجار ترسیم می شوند.

به طور کلی شاید بتوان گفت که ما در نقاشی های قاجاری تصویر زن را از نگاه مردانه و برای ارضای نیازهای بصری مردان بخصوص شاه و درباریان می بینیم. زیرا زنان این نقاشی ها بازنمایی واقعی زندگی زنان ایران و حتی زنان دربار قاجار هم نیستند بلکه نشان دهنده ی تنها بخشی از زندگی این زنان هستند که به مذاق مردان خوش می آمده است.

حضور زنان نوازنده و رقاصه بیشتر از دیگران جلب توجه می نماید. نمایش زنان در حال نواختن ساز و نوازندگی می تواند دو دلیل عمده داشته باشد: احتمالا سفارش دهندگان بیشتر ترجیح می دادند که در نقاشی ها زنان برازنده را ببینند و یا اینکه به علت محدودیت های اندرونی و ممنوعیت ورود مردان به داخل اندرونی دسته های زیادی از زنان نوازنده وجود داشتند که این نقاشی ها هم درواقع بازنمای این مطلب است.