درباره ی مولانا جلال الدین محمد بلخی-این سترگ اندیشمند، سخنور و عارف ایران زمین- سخن ها رفته و کتابها و مقاله های عدیده ای نگاشته شده است؛ ولی هنوز هم، در مورد شخصیت استثنایی و بی بدیل او و آثار بی نظیر و گرانقدرش، ناشناخته ها و ناگفته های بسیار وجود دارد.
در کتاب حاضر، مولف کوشیده است در حد توان و بضاعت خود، به بررسی موضوعاتی بپردازد که تاکنون مغول مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این کتاب حاوی هشت مقاله مستقل به شرح زیر است:
1-مدارا و سعه ی صدر در اندیشه های مولانا.
2-سیمای انسانی و اخلاقی مولانا در آیینه کتاب (مناقب العارفین).
3-آسیب شناسی قدرت در اندیشه ی مولانا.
4-روایت مولانا از حکایت نخجیران و مقایسه ی آن با روایت مشابه.
5-قصه(مری کردن رومیان و چینیان در علم نقاشی و صورتگری) و مقایسه ی آن با روایت های غزالی، نظامی، انوری و داعی حسنی.
6-روایت مولانا از داستان دیوژن خم نشین و مقایسه ی آن با روایات مشابه.
7-مجادله ی محتسب با مست: تحلیلی از روایت مولانا و مقایسه ی آن با روایت های عطار و پروین اعتصامی.
8-مولانا و هزل تعلیمی: تحلیل و نقد بیست و دو حکایت در مثنوی معنوی.