نوت بوک

«نوت بوک» نوشته ژوزه ساراماگو(۲۰۱۰-۱۹۲۲)، نویسنده نامدار پرتغالی و برنده جایزه نوبل ادبیات است. کتاب «نوت‌بوک» یا « کامپیوتر شخصی» مجموعه یادداشت‌ها و خاطرات ساراماگو، در وبلاگ شخصی‌اش است که در سال ۲۰۱۰ و پس از درگذشتش گردآوری و به زبان پرتغالی منتشر و سپس به زبان‌های دیگر جهان برگردان(ترجمه) شد. ساراماگو که پیش از این خاطرات پنج ساله خود در جزایر قناری را در قالب کتابی در سال ۱۹۹۳ منتشر کرده بود، در این کتاب، خاطرات یک سال خود در سال ۲۰۰۸ را در شهر لیسبون روایت می‌کند. او در این یادداشت‌ها از زندگی در شهر محبوبش لیسبون می‌گوید، از گفت و شنود با دوستانش، از تفکراتش در باره نویسندگان محبوبش، و این‌ها همه همراه است با جزئیات و نکات تند و تیز و اظهارنظرهای دقیق و موشکافانه در مورد وقایع و حکایت‌های جالب توجه و بااهمیت زمان ما. ساراماگو طبق خصلت سازش‌ناپذیر معمولش، بحران اقتصادی را با دیدی انتقادی تشریح می‌کند، بمباران غزه از سوی اسرائیل را محکوم می‌کند، در باره کشته شدن اشتباهی یک برزیلی در سانحه متروی لندن[در سال ۲۰۰۸] تحقیق و کندوکاو می‌کند، و به دوره انتقالی حکومت جُرج بوش تا حکومت باراک اوباما می‌پردازد. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «کانون خانواده بحران‌زده است. کسی جرئت انکارش را ندارد. تمام کوشش‌های کلیسای کاتولیک برای کتمان این فاجعه با الفاظ ملیح، حتی خودش را هم فریب نمی‌‌دهد. این را هم نمی‌توانیم انکار کنیم که ارزش‌های مثلاً سنتی خانواده و زندگی مشترک اجتماعی باد هوا شده و رفته، همین‌طور ارزش‌هایی که می‌بایست در مقابل حملات اجتماع پرتعارضی که در آن زندگی می‌کنیم از آن‌ها دفاع کرد؛ همچنین این را که مدارس امروزی ــ یعنی جانشین مدارس قدیمی که نسل اندر نسل تلویحا (در نبودِ بهانه‌ای بهتر) مسئول ضعف آموزشی واحد خانواده شمرده می‌شدند ــ نیز فلجند و آکنده از تضاد و اشتباه، سردرگم میان شیوه‌های آموزشی پی‌درپی که در حقیقت شیوه‌های آموزشی نیستند و اغلب روش‌هایی باب روز و گذرایند و مشتی تجربیات آماتوری محکوم به شکست. این شیوه‌ها محکوم به شکستند چون زاییده تفکر خام ذهن‌هایی هستند که آن‌ها را ارائه داده‌اند، بی‌آن‌که بتوانند به سؤالی که به نظر من اساسی است، جواب دهند: «دنبال تولید چگونه شهروندانی هستیم؟»