آشویتس، آنگونه که در این دو جستار تصویر شده است، مفهومی قومی یا نژادی نیست؛ مفهومی است که با تصویر سخیف «نژاد برتر» یا «قوم برگزیده» میستیزد و چشمان ژرفاندیش خود را نه به گذشتهای بحثبرانگیز، که به آیندهای نامحتوم از بربریت دوخته است. چنین آیندهای قابل پیشبینی است، قابل پیشگیری است و قابل درمان.