پویش شهرنشینی و مبانی نظام شهری

شهرها در نظام شهری از طریق ارتباطات زمینی، هوایی و الکترونیکی شبکه ای بوجود می آورند که در آن جریانی از جمعیت، کالا، سرمایه و اطلاعات در گردش دائم است. در این شبکه عموما سطوح «گره» ها با سطوح سلسله مراتب شهری متناظرند و گردش کالا، سرمایه و اطلاعات در گره ها به تناسب اندازه آنها، کارکردهای شهری معینی به عهده می گیرند. در تقسیم کار اجتماعی، شهرهای بزرگتر شبکه با تمرکز طبقات اقتصادی و اجتماعی فوقانی جامعه و جذب و تمرکز مازاد بیشتر، درآمد سرانه بالاتری را به خود اختصاص می دهند و از این رو قدرت فرماندهی خود را بر شهرهای پایین تر نظام اعمال می کنند. این تسلط از طریق تمرکز خدمات و کارکردهای تخصصی بالاتر تکمیل می شود. تمرکز خدمات، سرمایه و اطلاعات، شهرهای مسلط را به کانون جریان های همگرایی تبدیل می کند که بدین ترتیب بازهم بر قدرت و اهمیت آنها افزوده می شود. درواقع اگر در این سیستم هر «گره» را به عنوان قلب های این نظام به حساب آوریم، در آن صورت هر گره بزرگتر از قلب قوی تری برای جذب و تمرکز جریان های موجود در نظام برخوردار خواهد بود.