نظریه پردازی انقلاب ها

آیا عصر انقلاب‌ها به‌سر آمده است و سال ۱۹۸۹ پایان عصر انقلاب‌هاست؟ برخلاف نظر برخی، نمی‌توان پذیرفت که دوره‌ی انقلاب در جهان به‌سر آمده است. این واقعه می‌تواند باز هم در این یا آن گوشه‌ی کره‌ی زمین روی دهد. هرچند ممکن است گفتمان و محل وقوع انقلاب‌ها تغییر کند، اما به‌هرحال، در آینده‌ای که فعلا پیش رو داریم، وقوع انقلاب‌ها امری ناممکن نیست. در کتاب نظریه‌پردازی انقلاب‌ها، بعضی از نام‌دارترین اندیشمندان به بررسی نقادانه‌ی بسیاری از چارچوب‌های نظری پرداخته و در فهم انقلاب کوشش کرده‌اند. رویکردهای نظری در این کتاب، بر محور مفاهیم و جستارهایی از قبیل دولت و کارگزاران انقلاب‌ها، نظریه‌ی ساخت‌گرایی، الگوهای نخبگی و نظریه‌های جمعیت‌شناختی، مطالعات قومی- نژادی، مطالعات فرهنگی، و فمینیسم قرار دارد؛ از لحاظ زمانی، کتاب به دوره‌ی تاریخی بین انقلاب فرانسه در اواخر قرن هجدهم تا تحولات اروپای شرقی در اواخر قرن بیستم می‌پردازد، هرچند گاهی به رویدادهای پیش‌از این دوره نیز پرداخته است. شاید بتوان با توجه به شرایط کنونی و آینده‌ی جهان ادعا کرد که بررسی انقلاب‌ها مهم‌ترین اشتغال ذهنی دانشوران اجتماعی، به‌ویژه جامعه‌شناسان امروز است. مطالعه‌ی نقادانه کتاب حاضر می‌تواند به سهم خود گامی در این زمینه باشد.