در جزء چند کتاب معدودی که از نثر فارسی پیش از مغول مانده است یکی کتاب حاضر یعنی تاریخ بیهقی است که از شاهکارهای ادب فارسی به شمار میرود. این کتاب از جهت موضوع نمونهایی از تاریخنویسی خوب و از حیث انشا مثالی از بلاغت زبان ماست. بیهقی به وجود آورندهٔ فن تاریخ نیست، پیش از او به زبان فارسی تاریخها نوشتهاند ولی در همهٔ مورخین قدیم ما شاید هیچکس به قدر بیهقی معنی تاریخ را درست نفهمیده و به شرایط و آداب تاریخنویسی آگاهی نداشته است.
موضوع اصلی کتاب تاریخ پادشاهی مسعود غزنوی و دودمان غزنوی است. در کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، قسمتهایی دربارهٔ صفاریان، سامانیان و دورهٔ پیش از برآمدن پادشاهی محمود غزنوی دارد.
متن کتاب بر پایهٔ تصحیح نهایی استاد علیاکبر فیاض به طبع رسیده است. او نخستین بار به سال 1324 و با همکاری دکتر قاسم غنی تاریخ بیهقی را با مقابلهٔ چهار نسخه تصحیح کرده بود. او همچنین یک بار دیگر در سال 1350 و با گردآوری نسخههای دیگر از این کتاب و کشف نکات تازه و راهگشا به بازنگری و تصحیح متن پرداخت.