از کتاب رهایی نداریم

کتاب از کتاب رهایی نداریم اثری گیرا از اومبرتو اکو و ژان کلود کریر، درواقع گفت‌وگویی است که به سعی ژان فیلیپ دوتوناک هدایتگری شده است. این اثر را مهستی بحرینی به فارسی برگردانده است. خوانندگان فارسی‌زبان اومبرتو اکو را به‌واسطه‌ی رمان‌هایش می‌شناسند؛ اما او در درجه‌ی نخست، یک نشانه‌شناس و فلسفه‌ورز است که در میان انبوهی کتاب علمی و مقاله‌ی پژوهشی فقط پنج رمان نوشته است. ژان کلود کریر نیز نمایشنامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس و نویسنده است که به کار تدریس نیز مشغول بوده؛ ولی بیشتر به واسطه‌ی فیلم‌نامه‌های مشهورش شناخته می‌شود. اومبرتو اکو و ژان کلود کریر از آن قسم افرادی هستند که با عنوان «خوره‌ی کتاب» معرفی می‌شوند و شیفته‌ی یافتن کتاب‌های قدیمی‌اند.

کتاب در از کتاب رهایی نداریم نقش اصلی داستان یا همان قهرمان داستان را بازی می‌کند و آن‌چه مدام به آن ارجاع داده می‌شود خود کتاب است. این اثر در مجموع یک هدف دارد و آن پرداختن به طیف وسیعی از موضوعات درخصوص کتاب است: از کتاب اولیه گرفته تا ایده‌ی کتابخانه. اومبرتو اکو و ژان کلود کریر در این اثر درباره‌ی وجوه گوناگون کتاب گفت‌وگو می‌کنند: کتاب‌های قدیمی و عتیقه، تجربه‌های شخصی پیدا کردن کتاب‌های قدیمی، کتاب‌های نابودشده یا فراموش‌شده، کتاب الکترونیک و… . خوانندگان با مطالعه‌ی این اثر این احساس را دارند که میان دو فردِ خوره‌ی کتاب و باسواد نشسته‌اند و به بحث‌های متنوع آن‌ها گوش می‌کنند و می‌آموزند. این دو کتاب‌خوان قهار در طول گفت‌وگوی خود به این نکته نیز اشاره می‌کنند که کتاب زنده خواهد ماند و همان‌طور که چرخ، قاشق و… از زمانی که اختراع شده تغییری نکرده، کتاب هم تغییری نخواهد کرد. حافظه‌ی قوی و بیان گیرای گفت‌وگوکننده‌ها و ارجاع‌های مناسب به ادبیات، این کتاب را متمایز و ارزشمند کرده است.