پوپولیسم ایرانی

یکی از اموری که آقای احمدی‌نژاد را متفاوت با دیگر مسئولان دولت در گذشته متفاوت می‏‌کند این است که مخالفت عمومی با شخص ایشان خیلی زیاد بوده، اما اقداماتش در مقایسه با ظاهر، گفتار و شخصیتش کمتر موردنقد قرار گرفته است. مقصود از این حرف آن است که حجم تخریب‌ها، مسخره کردن‌ها و مچ‌گیری‌ها آن‌قدر زیاد بوده که نقد واقعی و جدی تصمیمات کلان وی در محاق رفته و مواردی هم که انجام شده تحت‌الشعاع قرار گرفته است. تا وقتی فعالیت هرکدام از مسئولان سابق موردارزیابی جدی قرار نگیرد، مناقشه بر سر شایسته بودن یا نبودن آنها برای آن پست‌های مختلف یا موفق و ناموفق بودن آنها بی‌معیار خواهد بود و راهی به مقصود نخواهد برد. کتاب پوپولیسم ایرانی تلاشی است خودانگیخته، مختصر و مناقشه‌انگیز برای ارائۀ چهارچوبی منسجم از فعالیت‌ها و اقدامات آقای احمدی‌نژاد در هشت سال ریاست‌جمهوری. در آن دوران کشور از درآمد نفتی سرشاری برخوردار بود، ولی هزینه‌کرد این منابع هنگفت اثر قابل‌قبولی در توسعۀ ایران بر جا نگذاشت. از نظر شاخص‌های اقتصاد کلان، یعنی رشد و تورم، آقای احمدی‌نژاد کشور را در بهترین شرایط تحویل گرفت و در بدترین شرایط تحویل داد. حال این سؤال مطرح است که چرا چنین ادعایی وجود دارد و شواهد آن چیست؟ سؤال مهم‌تر این است که چرا اقدامات صورت‌گرفته نتوانست محصول توسعه را به همراه آورد. به نظر می‌رسد که چهارچوب نظری پوپولیسم چهارچوب مناسبی باشد که تا حد زیادی به عرضۀ چهارچوبی ساده، منسجم و قابل‌فهم برای تحلیل آن دوران کمک می‌‏کند. به همین دلیل کتاب با تبیین این مفهوم شروع می‌شود. سپس روایتی از زندگی و زمانۀ آقای احمدی‌نژاد و صعود او به کرسی ریاست‌جمهوری ارائه می‏‌شود. در ادامه مشی وی در ادارۀ نهاد دولت، سیاست داخلی و سیاست خارجی تشریح شده و در فصل بعد به تفصیل به سیاست‌های اقتصادی دور اول و پیامدهای آن پرداخته شده است. سپس مناظرات انتخابات 88 و اعتراضات سیاسی پس از آن موردتحلیل قرار گرفته و نسبت آنها با اقدامات گذشته کاوش شده است. پس از آن سیاست‌های اقتصادی در دور دوم ریاست‌جمهوری موردتحلیل واقع شده و اثرات آن به‌تفصیل برشمرده شده است. در بخش نتیجه‌گیری تلاش شده پیامدهای اقدامات آن دوره برای آینده بیان شود و درس‌هایی که حاکمیت، اصلاح‌طلبان، اصول‌گرایان و مردم می‌‏توانند از تجربۀ هشت سال 1384 تا 1392 بیاموزند یک‌به‌یک ذکر گردد. در پیوست اول پوپولیسم در امریکا و مشخصاً پدیدۀ ترامپ و در پیوست دوم پوپولیسم در ونزوئلا و پدیدۀ هوگو چاوز معرفی شده است. در پیوست سوم گزیده‌‏ای از سخنان جالب آقای احمدی‌نژاد آورده شده است. نکتۀ مهم و گفتنی این است که در انتهای هر فصل بخش‌هایی از سخنان آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان شاهد مدعاهای موجود در متن آورده شده است.