این کتاب مشتمل بر 20 مقاله درباره جنبههای سیاسی دینی ایران در سدههای نخستین دوره اسلامی است که مقاله این مجموعه درباره جنبشهایی است که در خراسان رخ داده است و در آنها درباره اندیشههای سیاسی «مرجئه» یکی از نخستین جریانهای فکری - سیاسی در سدههای آغازین دوره اسلامی، درباره مقنع و جنبش روستایی سپید جامگان و درباره زنادقه در سدههای نخستین دوره اسلامی و روی کار آمدن عباسیان صحبت میشود. در مقالات بعدی به قیام قرمطیان و جنبش روستاییان سوریه، عراق، بحرین، یمن، شمال ایران و خراسان و ماوراءالنهر در سدههای سوم و چهارم پرداخته میشود. در مقالات دیگر این کتاب جنبش «مرداویج» و «اسفار بن شیرویه» مورد بررسی قرار میگیرند و در مقاله پایانی درباره جنبش «نقطوی، محمود پسبخانی» از شاگردان «فضلالله استرآبادی» بنیانگذار مکتب «حروفیه» گزارشی ارائه می شود.