دیالکتیک روشنگری

شکی نیست که هورکهایمر و آدورنو طی دوره‌های طولانی سرگرم همکاریِ موفقیت‌آمیز بودند -که دیالکتیک روشنگری شناخته‌شده‌ترین و به لحاظ تاریخی بانفوذترین آن است- لیکن تردید بسیاری وجود دارد که هر دو نظریه به‌واقع، آن‌گونه که در این اعلامیه ادعا شده، وحدتی یکپارچه و بی‌شکاف را شکل دهند. اگر از فاصلهٔ زمانی به آن بنگریم، این اعلامیه بیشتر روشنگرِ آرمانِ این دو نویسنده است تا رابطهٔ واقعیِ میان آن‌ها، آرمانی که طی دههٔ ۱۹۴۰ به واسطهٔ کار مشترکشان چنان به آن نزدیک شدند که نادیده گرفتنِ عمدهٔ تفاوت‌هایشان ممکن شد.