فرهنگ بصری شیعیان دوازده امامی ایران در دوره قاجار

فرهنگ بصري شيعيان دوازده‌امامي ايران، در بسياري از رساله‌هاي مختلف ثبت گرديده است، از نسخه‌هاي خطي، کتاب‌هاي چاپ سنگي و از طريق کاشي‌کاري و نقاشي‌هاي ديوار گرفته تا نقاشي لاکي، پشت شيشه دوره‌هايي از داستان‌سرايان عامه ( نقالان). اين فرهنگ، به‌صورت گريزناپذيري به سطحي روايي مرتبط است که واقعه محوري آن داراي رنگ مذهبي است و آن عبارت است از مرگ بي‌رحمانه و ناجوانمردانه نوه حضرت محمد(ص)، امام حسين (ع) و يارانش در حماسه کربلا. فرهنگ بصري شيعي ايرانيان در دوره قاجار به‌صورت خاصي غني بوده و متعاقباً زماني که مراسم مذهبي «بازي احساسي پارسي» با عنوان تعزيه با پديدار شدن صنعت چاپ در ايران مقارن شد، اهميت موضوعات شيعي چه در صورت روايي و چه در سطح بصري افزايش يافت. نمود بصري گسترده از صحنه‌هاي برجسته‌اي که نمايانگر روايت احساسي تجربيات تاريخي مذهب شيعه بودند، منجر به توليد ديداري عمومي شد که در نوبه خود سهم قابل‌توجهي در شکل‌گيري استحکام و تقويت مذهب شيعه دوازده‌امامي را در ايران به همراه داشت. پژوهش پيش رو، اين جريان را موردبررسي و تحليل قرار داده است.