گویش شناسی

در فصل اول این کتاب درباره «گویش و زبان» بررسی مختصری ارائه شده است. فصل دوم کتاب درباره جغرافیای گویش است و در این فصل درباره موضوعاتی چون روش‌ها و تاریخچه جغرافیای گویش و... مطالبی آمده است. گویش‌شناسی از بسیاری جهات یک رشته مستقل و دارای اهداف و روش‌های خاصی است؛ اما اشتراکاتی با سایر شاخه‌های علم زبان‌شناسی به‌خصوص ویژگی‌های آواشناختی، زبان‌شناسی تاریخی و زبان‌شناسی اجتماعی دارد. در فصل سوم در نگاهی دقیق به رابطه میان گویش‌شناسی و زبان‌شناسی نظری پرداخته شده است‌. در فصل‌چهارم، گویش‌شناسی شهری در ذیل موضوعاتی چون گویش‌های اجتماعی، گویش‌های شهری و... بررسی شده است. گویش‌شناسی سنتی بر ارتباط بین زبان و جغرافیا و تمایز زبان محیطی متمرکز شده است. گویش‌شناسی شهری، بیشتر به ارتباطات موجود بین زبان و خصایص اجتماعی نگریسته است. در فصل پنجم، برخی از این ارتباطات مورد بررسی قرار گرفته است. گویش‌شناسان از مدت‌ها پیش بر این باور هستند که زبان از جایی به جای دیگر تغییر می‌کند. زبان‌شناسان اجتماعی نیز تأکید کرده‌اند که زبان یک فرد با فرد دیگر حتی در یک محیط زندگی می‌کنند نیز می‌تواند متفاوت باشد. این حقیقت که تغییر سبک زبانی همیشه، فارغ از اینکه کدام گروه اجتماعی درگیر است، در یک مسیر مشخص سیر می‌کند، ثابت‌کنندۀ این موضوع است که رابطه‌ای بین این دو متغیر وجود دارد. در فصل ششم به بررسی پاره‌ای از این ارتباطات و نمود اجتماعی آن‌ها پرداخته شده است. در فصل هفتم برای مشخص کردن کارکرد مرز «هم‌گویی» و کارایی آن‌ها در گویش‌شناسی، نگاه دقیق‌تری به آ‌ن‌ها شده است. در فصل هشتم، تنوع زبانی بر اساس مرزهای هم‌گویی پنهان‌شده، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل نهم، برخی از دغدغه‌های اصلی در تلاش برای ادغام تحلیل تنوع در نظریه زبانی، شرح داده شده است. در فصول دهم و یازدهم تعدادی از فرضیات مرتبط با انتشار بررسی شده و پیشرفت نوآوری‌های زبان‌شناسی مطالعه شده‌اند. این فرضیات، تلاش دارند تا به سؤالات متفاوتی پاسخ دهند. فصل پایانی کتاب هم جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از مباحث مطروحه در این کتاب را شکل می‌دهد.