تاریخ ایران از آغاز تا اسلام

در اين کتاب که هدف آن شرح باستان‌شناسى و تاريخ و تمدن ايرانى است، ازلحاظ جغرافيايى، از حدود غربى ايران ـ جز به‌ندرت ـ بحث نخواهد شد. در نظر جغرافي‌دانان، نجد مذکور در مشرق به کوه‌هايى که سند را احاطه کرده‌اند پايان مى‌يابد، اما اين بخش شرقى هميشه جزو شاهنشاهى پارس نبوده است. بدين وجه، خواننده در اين کتاب از گذشته مادها و پارسيان، مخصوصاً قوم اخير، که نخستين شاهنشاهى جهانى را تشکيل دادند و معرف مهم‌ترين قسمت اين شعبه از ملل آريايى ـ يعنى ايرانيان ـ بودند، آگاه خواهد شد. در عهد باستان، محوطه‌اى که اقوام ايرانى‌الاصل ـ يعنى آنان که جزوى از قسمت شرقى خانواده بزرگ هندواروپايي بودندـ در آن سکونت داشتند، بسيار پهناور بود. ايرانيان از شط فرات تا آسياى غربى و مرکزى و حتى سرحدهاى چين، و از روسيه جنوبى تا مصب شط سند را اشغال کردند. پارسيان و مادها، سگزيان و سرمت‌ها، خوارزميان، سغديان و بلخيان، کوشانيان و سکاييان، هفتاليان و ساکنان واحه‌هاى ترکستان چين، اقوام ايرانى‌اى بودند که در اعصار مختلف، ممالک خود را تشکيل دادند، تمدن‌هايى براى خود به وجود آوردند و هنر خويش را طرح ريخته پرورش دادند.