دکوپاژ

مجموعه «کینو - آگورا»، کوششی بدیع برای تدقیق مفاهیم و اصطلاحات مهم مطالعات سینمایی است. عنوان مجموعه ارجاع یا شاید هم ادای دینی است به‌ اصطلاحِ «کینو - پراودا» ي «ژیگا ورتوف»، یا همان «سینما - حقیقت» که به‌زعم ورتوف به قدرت پدیدارشناختی، مادی و مشاهده‌گرانه دوربین سینماتوگرافی اشاره داشت. در اینجا اما «کینو» به «آگورا» می‌پیوندد، واژه‌ای برگرفته از یونان باستان، به ‌معنای «مکان گردهم‌آیی»، همان مکان مشهوری که تفکر در آنجا متولد شد، در کنار دیگر کُنش‌های زندگی روزمره همچون ورزش، خرید و سرگرمی. از این‌رو، مجموعه کینو - آگورا بر سویه تفکربرانگیز سینما انگشت می‌گذارد. کتاب «دکوپاژ» دیگر مجلد از مجموعه کینو - آگوراست که با ترجمه «قاسم مؤمنی» منتشر شده است. دکوپاژ چیست؟ آیا چنان‌که می‌پنداریم، تعریف دکوپاژ مانند دیگر مفاهیم سینما روشن است؟ «تیموتی بارنار»، نویسنده کتاب «دکوپاژ» و دبیر انگلیسی مجموعه «کینو - ‌آگورا»، سابقه معنا و مفهوم دکوپاژ را در نوشته‌های مهم‌ترین فیلم‌سازان، مورخان سینما و منتقدان جست‌وجو می‌کند تا جایگاه مهم این مفهوم را به آن بازگرداند. بارنار با نقل قول از طیف گسترده‌ای از نوشته‌ها ‌از «بونوئل»، «مالرو»، «گدار»، «بازن»، «آستروک»، «آیزنشتاین» و... و با دقتی مثال‌زدنی و موشکافانه، از سوءفهمی بزرگ در تاریخ و نظریه سینما پرده برمی‌دارد: بسیاری بی‌آنکه خود بدانند، از مونتاژ یا تدوین سخن گفته‌اند، در حالی ‌که دکوپاژ را مدنظر داشته‌اند، و برعکس.