گفتمان و ترجمه" کتابی که توسط "علی صلح جو" نگارش و به همت نشر مرکز منتشر شده است، دیدگاهی منعطف و جدید را نسبت به برخورد مترجم با یک متن را ارائه می دهد. علی صلحجو در این کتاب تلاش کرده است که به اهمیت گفتمان و برخی از موضوعات جذاب مانند "پیش فرض"، "زمینهی قبلی" و "اصل همکاری" در ترجمه بپردازد. صلحجو که خود در زمینه ترجمه فعالیت داشته است ، در این کتاب نسبت به دیدگاه پیشنیان خود در این حرفه دیدگاهی انتقادی دارد. او در واقع به شکلی به افشای تفسیر نادرستی از اصل امانت در ترجمه می پردازد که مترجمان سنتی معتقد به آن هستند. بر اساس این ایده، مترجم باید تا حد ممکن به مطالب اصلی بچسبد و آن را کلمه به کلمه و جز به جز ترجمه کند. این مکتب فکری معتقد است که مترجم نباید مفاهیم فرهنگی ناآشنا و نامناسب متن منبع را تغییر داده یا در آن دست ببرد. بلکه این وظیفهی مخاطب است که دانش و سواد خود را تا حدی افزایش دهد که بتواند جنبههای ناآشنای زبان بیگانه را درک کند.
در برابر این طرز فکر، رویکرد دیگری تحت عنوان ترجمهی آزاد قرار دارد و این یکی از آن ترجمههایی است که گهگاه شکل اقتباس و بازآفرینی به خود میگیرد و فام ترجمهای آن به کلی از بین میرود.