رمانها مانند هر پدیدهای دیگر، حسنهایی دارند و نقصانهایی. حسن آنها این است که اغلب بدیع و پرطراوتاند، مثل نسیم خنکی در روز تابستانی گرم، یا خنکای آبشاری پس از کوهنوردی سنگین. نقصان، یا بدی آنها، این است که زبان دوم است و بدیهی است در ترجمه به هر زبانی، قدری از اصل دور میشویم. در اینجا به همین اشاره کوتاه بسنده میکنیم. مترجم انگلیسی یادداشت نسبتاً مفصلی از حال و هوای رمان کوچک صبح بخیر، رفقا و تاریخ معاصر آنگولا نوشته که ترجمهاش را در آخر کتاب آوردهایم.