یادنامه علامه قزوینی

علامه «محمد قزوینی»، محقق و مورخ بزرگ معاصر ایران در ۱۱ فروردین ماه سال ۱۲۵۶ خورشیدی در محله دروازه قزوین دیده به جهان گشود، پدرش «ملا عبدالوهاب قزوینی» یکی از صاحبان قلم و فرهنگ بود که در مدرسه معیرالممالک در تهران به تحصیل پرداخت، همچنین پدر قزوینی در دارالتألیف و دارالترجمه ناصری در تدوین‌ «نامه دانشوران» شرکت داشت. وقتی که پدر قزوینی در سال ۱۲۶۷ خورشیدی درگذشت، او با اینکه تنها ۱۲ سال داشت به‌جای پدر به تدوین‌ نامه دانشوران پرداخت تا کمک‌معاش خانواده باشد. قزوینی صرف، نحو، فقه، کلام و حکمت را نخست نزد پدر و سپس نزد استادان دیگر فراگرفت، همچنین در مدرسه «آلیانس» تهران به فراگیری زبان فرانسه همت گماشت و بعد از مدتی در نوشتن «روزنامه تربیت» به همکاری با «میرزا محمدحسین فروغی» سردبیر این روزنامه پرداخت و در این روزنامه و در کنار فروغی با روش کار و تحقیق ادبی و تاریخی اروپاییان آشنا شد، بنابراین بسیار زود به شهرتی در زمینه‌های مختلف ادبی دست یافت و به‌ویژه در نحو عربی چهره‌ای شاخص شد. همچنین در تألیف بخش تاریخ اسلام در کتاب «تاریخ مفصل ایران» که کتاب درسی مدارس بود، شرکت داشت. در این کتاب در دو بخش به زندگی علامه قزوینی و مقالات نوشته‌شده درباره ایشان پرداخته شده است.