خلاصه سیرت رسول الله

مهمترین و قدیم ترین اثر در موضوع سیره رسول خدا نوشته ابن اسحاق (م 150ه‍-) است که ابن هشام آن را تهذیب و تقریر کرده و امروزه سیره ابن هشام از منابع مهم سیره و مغازی است. عده ای این کتاب را ترجمه یا تلخیص کرده اند که رفیع الدین اسحاق بن محمد همدانی قاضی ابرقوه (582-623) از جمله مترجمان این اثر است. نام این ترجمه سیرت رسول اللّه(ص) است و کتاب حاضر خلاصه آن به شمار می رود.
نام کتاب، بنابر آنچه در کتیبه عنوان در همین صفحه نوشته شده، سیرة النبی است؛ ولی چنان که می دانیم این عنوان هم برای اصل عربی کتاب و هم برای ترجمه فارسی آن، یعنی سیرت رسول الله، آورده شده است. برای آن که کتاب حاضر از اصل عربی و فارسی آن تمیز داده شود، عنوان خلاصه سیرة النبی یا خلاصة السیره برای آن برگزیده شده و به اعتبار اصل آن، عنوان خلاصه سیرت رسول الله یافته است.
کتاب حاضر یعنی خلاصه سیرت رسول اللّه در هشت باب تنظیم گشته و تقریبا یک سوم اصل فارسی آن یعنی «سیرت رسول اللّه» نوشته قاضی ابرقوه است که در سی باب مرتب شده است. اما از مقایسه این دو کتاب بخوبی می توان دریافت که این خلاصه بطور موجز حاوی تمام مطالب اصلی کتاب «سیرت رسول اللّه» است و با خواندن این کتاب می توان اجمالا از اصول وقایعی که در آن کتاب آمده است آگاهی یافت. از این رو باید گفت مولف این کتاب، در خلاصه نویسی و فنّ ایجاز مهارت کامل داشته است.
سیرت پیامبراکرم، در حقیقت عبارت است از رسالتی که رسول الله به نام شریعت برای جوامع بشری به ارمغان آورده و به وسیله آن مردم را از تاریکیها به سوی نور رهنمون شده است تا انسانیت را از عبادت و بردگی بندگان، به پرستش و عبادت خدا سوق دهد.
این کتاب خلاصه ای است از کتاب سیرت رسول الله (ص) که به دست یکی از علمای قرن هفتم انجام شده است خلاصه حاضر شامل امهات کتاب سیره است و با مطالعه آن می توان دریافت که تا چه حدروایات محمد بن اسحاق درزبان اصلی وصورت ابتدایی ساده و موجز بوده و سپس به دست نویسندگان بعدی تفصیل پیدا کرده است.