عزازیل

کتاب عزازیل (راز توطئه) داستانی پلیسی از بوریس آکونین، داستان‌نویس، زبان‌شناس و مترجم ادبیات ژاپنی است. این کتاب با ترجمه‌ی "رضا علیزاده" در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته است. گریگوری شالوویچ چخارتیشویلی تا امروز با نام‌های مستعار گوناگونی همچون آناتولی بورسنیکین، آنا بوریسووا، آکونین ـ چخارتیشویلی داستان نوشته و منتشر کرده است. او از سال 1998 انتشار داستان‌های پلیسی خود را آغاز کرد و پس از کوتاه‌زمانی به نویسنده‌ای محبوب و پرخواننده در روسیه بدل شد. وی شهرت خود را از طریق رمان‌ها و داستان‌های پلیسی‌ای که با نام مستعار بوریس آکونین می‌نویسد، به دست آورد. آلن فارست، نویسنده‌ی رمان‌های جاسوسی و تاریخی، درباره‌ی کتاب عزازیل گفته است: «استادانه، پیچیده و تا بُن دندان تزاری و روسی، انگار تالستوی قصد کند داستانی جنایی بنویسد و نتیجه عزازیل از آب درآید. رمانی فوق‌العاده شگفت‌انگیز و جذاب و تاحدودی متفاوت از آنچه تاکنون خوانده‌اید.»
این نویسنده‌ی گرجستانی‌الاصل جایزه‌ها و افتخارهای ادبی بسیاری را کسب کرده که عبارت‌اند از: نامزد جایزه‌ی اسمیرنف ـ بوکر در سال ۲۰۰۰، نامزد جایزه‌ی نویسنده‌ی سال روسیه در سپتامبر 2000 و دریافت جایزه‌ی آنتی بوکر روسیه به‌خاطر رمان تاج‌گذاری. در سال 2003 نیز انجمن جنایی‌نویسان بریتانیا رمان عزازیل (با نام انگلیسی ملکه‌ی برفی) را در فهرست جایزه‌ی دشنه در ادبیات داستانی قرار داد.
داستان عزازیل در دهه‌ی 1870 در شهرهای مسکو، پترزبورگ و لندن می‌گذرد. کارآگاه کم‌سابقه‌ی پلیس به نام اراست فاندورین با خودکشی یک دانشجوی ثروتمند در مسکو روبه‌رو می‌شود و چیزی نمی‌گذرد که می‌فهمد این پرونده از آن مواردی نیست که زود و بی‌دردسر بسته شود، بلکه خبر از یک توطئه‌ی جهانی می‌دهد. کارآگاه بعید نمی‌بیند که این پرونده عواقب پُرماجرا و مرگباری به همراه داشته باشد.