حدود هزار سال پیش در شهری از سرزمین ماوراءالنهر، مفتی الثقلین، امام ابوحفص نجم الدین عمر بن محمد نسفی، یکی از تفاسیر کم نظیر قرآن را نگاشته است، طوری که بیش از صد کتاب در علوم مختلف اسلامی، از این تفسیر یاد کرده اند. امروز به این تفسیر نیاز بیشتری حس می شود و علت آن، هماهنگی و یگانه کردن صنوف ناهمگون فِرَق اسلامی است؛ زیرا در این تفسیر هیچ برخوردی بین مذهب اهل سنت و شیعۀ اثناعشری نیست. و گفته اند که او حنفی مذهب و از نظر کلامی اشعری مذهب بوده است. از منظر وزن و آهنگ موسیقایی عبارات شاید گزاف نباشد اگر بگوییم که نخستین تفسیری است که می توان گفت طلیعه دار شعر نوی امروز در ایران است. مثل: منم مر شما را رسول امین (فعولن فعولن فعولن فعول) در ترجمۀ «إنی لکم رسولٌ امَین.»