در این کتاب، نویسنده کوشیده است آغاز پیدایی و برآمدن اندیشه نوین دینی و غیر دینی در ایران و سایر کشورهای مسلمان نشین، از سده نوزدهم تا اوایل سده بیست میلادی را تبیین نماید .بخشی از کتاب به دیدگاههای روشنفکران پیشین اختصاص دارد.