نظر عین القضاة همدانی در مورد ابلیس و ارتباط آن با نظام احسن

در کتاب حاضر، تلاش بر آن است ضمن بیان نظریات عرفانی «عین‌القضات همدانی» درباره ابلیس، ارتباط آن با نظام احسن شرح داده شود. از این رو نخست، مسئله شرور؛ هدایت؛ ضلالت؛ و شقاوت؛ به همراه تعریفی از نظام احسن ارائه و سپس نقش ابلیس در نظام احسن تبیین شده است. همچنین نام‌های ابلیس و اشتقاق آنها و نظر عرفا به ویژه عین‌القضاه درباره ابلیس ذکر شده است. در نظر عین‌القضاه ابلیس داعی از حق و دربان عزت است، بنابراین متعلق به عالم دنیا نیست، اما آثار وجودی او می‌تواند در دنیا ظاهر شود و آن زمانی است که با آدمیان ارتباط برقرار می‌کند. وی معتقد است اگر شیطان بر انسان سجده نکرده به آن علت است که اراده خداوند بر آن بوده و این امر مقدمه زندگی انسان را در زمین فراهم آورده است که اگر چنین نمی‌شد، انسان نیز در زمین زندگی نمی‌کرد.