مجمع الحساب

رسالۀ "مجمع الحساب" رساله‌ای از رساله‌های سیاقی متاخر است که با الگوبرداری از آثار پیشینیان، بسیار هنرمندانه به رشتۀ نگارش درآمد. این کتاب را ذوالفقار بن محاربی (غافل) در زمان سلطنت مستعجل نادرشاه افشار نوشته است. او از ملتزمین رکاب و مقربین حضور بود و در دستگاه دیوانی-دیوان استیفا- اشتغال داشت.
موضوع "مجمع الحساب" حساب و سیاق است. بخش حساب کتاب بسیار مختصر است و نویسنده خیلی سریع از کنارش می‌گذرد، و بقیۀ کتاب به بخش سیاق می‌پردازد. بخش سیاق حاوی سیاهه‌های سیاقی و تمرین‌های ارزشمندی است.
کتاب دیباچه‌ای در مدح و ثنای نادرشاه دارد، و لاحقه‌ای که پس از نویسنده به کتاب افزوده شده است.
مجمع الحساب اگرچه اثری نه چندان نو و بدیع دربارۀ صناعت سیاق است، ولی از محسنات آن به گواهی متن و محتوا آن است که نویسنده خود اهل دفتر و دیوان بوده و به بیوتات سلطنتی دسترسی داشته؛ و سواد سیاقی در کتاب فراوان به کار برده است. هم‌چنین نویسنده کتاب را با نثری روان، و طبقه‌بندی نیکو نگاشته است...