این اثر درواقع، بازنویسی و ویرایش متن درس های استاد محمد شجاعی تحت عنوان تزکیه است که در دهة 1360 تا 1370 افاده شده و در سال های 1378 به بعد از رادیو قرآن پخش شده است.
کتاب حاوی دو فصل است:
فصل آغازین به مباحث مقدماتی چون حیات دنیایی و حیات حقیقی، حجاب های ظلمانی و نورانی، مرگ اختیاری، کمال ادراکات، حیات برتر و پیروی از دین و انسان کامل می پردازد.
فصل دوم در ده بخش منازل سیر و سلوک را تبیین می کند که از منزل یقظه یا بیداری آغاز می شود و با منازل توبه، انابه، مراقبه، قصد، عزم، اراده، ادب، فقر و انسان ادامه می یابد.
نویسنده در یکایک بخش های این فصل، پس از تشریح ماهیت هر منزل و تعریف آن، به ویژگی های سالک و نشانه ها و آثار آن منزل می پردازد و برای تبیین بهتر مباحث به آیات و روایات استناد می کند و به برخی نمونه ها و مصادیق عملی آن ها اشاره دارد.