کتاب «عاشورا و رهایی» تازهترین اثر عماد افروغ پژوهشگر و فعال عرصه فرهنگی اجتماعی و استاد دانشگاه است که با نگاهی تحلیلی به واقعه عاشورا و قیام امام حسین (ع) نوشته شده است.
افروغ در مقدمه خود بر این اثر با بیان اینکه عاشورا بالاترین مرتبت اخلاق و هنرورزی است، تاکید داشته که هنرورزی امام حسین (ع) در اخلاق کریمانه و محسنانه و عمل عزیزانه و ایثار جان و نشان گرفته از بالاترین حد فعلیت نفس یعنی فعل شدن و رسیدن به مقامی سرشار از جود و وجود است.
وی همچنین در این کتاب عاشورا را به مثابه اثر هنری متعالی به لحاظ ماهوی و هستی شناسی معرفی کرده و مینویسد عاشورا یک حقیقت وجودی زیباست و با جوهر عالم و لایههای رمزآلود آن گره خورده است.
وی بر همین مبناست که هدف از نوشتن این کتاب را فهم عاشورا و ویژگیهای آن و نیز آشنایی با زمینههای بروز و در کنار آن مقایسه زمینه و زمانه فعلی ما دانسته است و بررسی دوباره زمینههای شکلگیری انقلاب اسلامی به تاسی از حادثه عاشورا و عبرت گیری از این اتفاق برای رفتارها و قولهای امروزیمان معرفی میکند و مینویسد: سوال اصلی این است که بر اسلام چه گذشت که حاصلش حکومت یزید شد؟ روزی که پیامبر (ص) مبعوث شد کسی تصور میکرد که مسلمانان سر از حکومت یزید درآورند؟ آیا مشکل فقط انحراف در حکومت، منفک از بدنه جامعه و قدرت مدنی بود و امامت نیز تنها دلالت بر حکومت و خلافت دارد؟
افروغ کتاب خود را در چهار گفتار با عنوان «امکان تحلیلهای دینی و فرادینی از عاشورا ویژگیهای آن»، «عزت عاشورایی»، «وجه قیامی عاشورا» و «اخلاق و سیاست متعالیه و تجلی عاشورایی آن» تنطیم کرده است که غالب آن سخنرانیهایی بوده که وی در دهه ۹۰ ایراد و پس از ویرایش و تنطیم در این کتاب گردآوری کرده است.
این اثر از منظر توان علمی نهاده شده در تهیه متن آن و توجه به تحلیلهای تازه و به روز و در عین حال مبتنی بر ساختار اجتماعی ایران معاصر و توجه دقیق به ساختار سیاسی و اجتماعی جهان اسلام در زمان واقعه عاشورا و نیز توجه مولف به مخاطب عام و فهم و گیرایی عامه مردم از این تحلیل و سخنرانی در زمان ایراد، اثری در خور اعتنا و قابل توجه برای علاقهمندان به مباحث نظری و نیز مخاطبان آثار و افکار عماد افروغ به شمار میرود.