در کتاب حاضر، اندیشههای دکتر «علی شریعتی» به قلم خود ایشان درباره مکتب «تعلیم و تربیت اسلامی» ارائه شده است. دکتر شریعتی درباره مکتب، مدرسه و دانشگاه اینچنین میگوید: «فلسفه وجودی مکتب، با سواد شدن است و با سواد شدن عبارت است از خواندن، نوشتن و آموختن. برای جامعه ایرانی که قبل از نفوذ و سپس سلطه فرهنگی غرب و تجددگرایی معاصر، یک جامعه مذهبی بود، اسلام در تشیع متجلی است و ملیت در فرهنگ و عالیترین جلوه فرهنگ، عبارت است از شعر پارسی». به اعتقاد شریعتی مدرسه در تاریخ اسلام از مسجد منشعب شده است، چنان که در عصر امام صادق (ع) مسجد به صورت یک دانشگاه بزرگ درمیآید و نزدیک به 4000 شاگرد در آن آموزش مییابد. به تعبیر شریعتی دانشگاه نظامی چندبعدی است که در آن علم و دین، ایمان و منطق، آزادی اندیشه، خداپرستی و عبادت و... با یکدیگر پیوندی دیرینه برقرار کردهاند و این شاخصهای است که مکتب اسلام به جامعه ایرانی هدیه کرده است.