علوم و فرهنگ اسلامی و به طور کلی تمدن اسلامی، به تدریج رشد کرد و بارور شد؛ مانند هر حرکت فکری و فرهنگی که مانند سلولی زنده پدید می آید و در سیرت خویش، مراحلی را می گذراند تا سرانجام به دستگاهی کامل و متشکل تبدیل شود.جوشش علمی مسلمانان از «نقطه معینی»، با «موضوع معینی» و از «طریق معینی آغاز شد. نقطه آغاز، مدینه پس از هجرت، شخص آغازگر، رسول خدا حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم - و موضوع معین، قرآن کریم بود.