نظریه ی هنر و زیبایی شناسی

زیبایی یکی از مسائلی است که در هر دوره از زندگی انسان، به نحوی ذهن اندیشمند او را درگیر ساخته است. شاید زیبایی‌شناسی به‌منزلۀ حوزه‌ای مدون و تفکیک شده از فلسفه، محصولی از اندیشه‌ورزی مدرن به نظر آید؛ درحالی‌که آخرین جلوه از التفات انسان به زیبایی و پرسشگری او در این باره بوده است. انسان امروز زیستن در جهان سخت را بر جهان زیبا برگزیده است و لطافت‌های جهان زیبا برای بسیاری نادیدنی، و در بهترین حالت برای طیفی از انسان‌ها که بهتر می‌اندیشند و می‌زیند، یک نوستالژی دست‌نیافتنی است. نجم‌الدین کبری یکی از شخصیت‌های اثرگذار و نواندیش در حوزۀ عرفان اسلامی است که در قلمرو بحث از هنر و زیبایی پای گذاشته و فراتر از آن، گاه به عمق این مباحث راه جسته است. زیبایی از دیدگاه اندیشمندی چون شیخ نجم‌الدین، نه‌تنها عینیت دارد که از عینی‌ترین حقیقت‌های عالم هستی است و به همان اندازه که هستیِ هر موجود در این جهان وابسته به هستی خداوند است، هر زیبایی و هر زیبا نیز جلوه‌ای از زیبایی او شمرده می‌شود. این نوع نگرش زمینه‌ساز الگویی وحدت‌نگر و همگرا به امر زیبایی در جهان هستی است. مقایسه و هم‌سنجی میان اندیشۀ او و برخی از اندیشمندان مدرن با رویکردی فراتاریخی به سامان دادن یک گفت‌وگو بین اندیشمندان با درنوردیدن زمان می‌انجامد. در راستای بازگشت به زیبابینی و فراهم آوردن تمهیداتی برای دریافت زیبایی‌ها، بازخوانی اندیشه‌ها و تأملات اندیشمندانی چون نجم‌الدین کبری، نه از آن رو که تنها ادای سهمی از جانب فرهنگ ما به جهانِ زیبایی‌شناسی باشد، بلکه از آن رو حایز اهمیت است که این اندیشمندان، راه‌هایی را درنوردیده و به مسائلی پرداخته‌اند که مسائل همیشگی انسان و البته از مسائل ‌بشر امروز است.