چهل چراغ نهج البلاغه

لا تجعلوا علمکم جهلا، و یقینکم شکا، اذا علمتم فاعملوا، واذا تیقنتم فاقدموا: «هرگاه به نیست شدن دنیا دانایید پس خود را به نادانی نزنید که از آخرت چشم پوشیده به دنیا دل بندید و باورتان را به مردن، بددلی نگرایید. بنابراین اگر به نیستی دنیا دانایید پس برای آخرت کار کنید و هرگاه مردن را باور دارید پس توشه برداشته، پا پیش گذارید.

«ای بندگان خدا، از خدا بترسید، از خدا بترسید پیش از رسیدن مرگ کاری کنید که به سختی بعد از آن مبتلا نگردید و به دنیا دل نبندید زیرا دنیا شما را به یک راه که راه آخرت است می برد.»

آنگاه که عقیده و فکر و عمل از سر ایمان و یقین برخیزند و در یک جلسه مشورتی برای رفع مشکلات اخروی فرد به شور بنشینند و متفقا بر آن شوند که دنیا شیرین و سبز و خرم است ولی پیرزنی فرتوت خوش نما و فریبکاری شاد چهره است تا نادانان بدو دل دهند و بگرایند اما او دلباختگان و عاشقان و شیفتگان خود را بار نینداخته رها می کند که باید کوچ کنند. هیچ دانایی بدان دل نمی بندد.

مولای متقیان، یعسوب الدین امام امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع) به همین نکته اشاره می فرمایند که وقتی به نیست شدن دنیا یقین پیدا کردید و دیدید شما را رها می کند و هرچند ترکش را میل نداشته باشید و نخواستید شما را رها نماید او در عوض این اصرار شما، کالبدهای شما را کهنه می کند و می پوشاند اگرچه شما دوست دارید تازه بماند.

دل بر جهان مبند که دوران روزگار هر روز بر سری نهد این تاج خسروی

اکنون که این دلایل و ارکان مهم و حقیقت امر با یقین فهمیده آمد: « لاتجعلوا علیکم جهلا و یقینکم شکا: دانایی برخاسته از یقین خود را به شک و دودلی تبدیل نمایید چون اعتراف به ربوبیت و مالکیت و الوهیت پروردگار نمی سزد که خود را درباره نیست شدن دنیا به نادانی بزنید بلکه باید از فضایل ایمان بر وفق رضا و خوشنودی خدا و رسول (ص) بهره یابی نمایید.