تنزیه و تشبیه

تنزیه و تشبیه از مهم ترین و پیچیده ترین موضوعات دینی، کلامی و عرفانی است که با مباحث وجودشناسی و معرفت شناسی عرفانی پیوند عمیقی دارد. نویسنده در این کتاب تلاش می کند به بررسی دیدگاه های فیلسوفان مکتب ودانته از یک سو و ابن عربی و پیروان مکتبش از سوی دیگر بپردازد. این کتاب در سه فصل به رشته تحریر درآمده است. از آنجا که بنیان و اساس این دو مکتب، متون دینی اند، فصل نخست به بررسی پیشینه تنزیه و تشبیه اسلام و هندویی اختصاص دارد. در باب نخست این فصل، موضوع تنزیه و تشبیه در قرآن و روایات بررسی شده اند و ضمن نقل نظریات مفسران و متکلمان، موضوع اسماء و صفات و نسبت میان این موضوع با مبحث تنزیه و تشبیه را بحث و بررسی کرده است. در باب دوم ضمن معرفی ادبیات ودایی، خداشناسی وداها و اوپنیشادها را مطرح می کند و سپس به مبحث اسماء و صفات خدایان ودایی و همچنین به ذکر ویژگی های خدای یگانه اوپنیشادها می پردازد و سعی دارد نظریه تنزیه و تشبیه را در این آثار بررسی و تبیین کند. موضوع فصل دوم، شرح احوال و معرفی آثار و ذکر اندیشه ها و تعالیم بزرگان مکتب ابن عربی و مکتب ودانته است که باب نخست آن به بزرگان مکتب ابن عربی اختصاص دارد و شرح احوال و آثار ابن عربی، معرفی اجمالی شارحان و عارفان مکتب ابن عربی و اندیشه ها و تعالیم عرفانی ابن عربی و پیروانش از جمله وحدت وجود، مراتب وجود و انسان کامل مورد بحث قرار گرفته است. در باب دوم پس از مقدمه ای در باب تفکر فلسفی در هند و همچنین معرفی «برهمه سوتره و گوده پادیه کاریکا» از متفکران بزرگ مکتب ودانته، یعنی شنکره، رامانوجه، مدهوه، نیم بارکه و ولهبه سخن به میان آمده است. فصل سوم به مقایسه و تطبیق دیدگاه های بزرگان مکتب ودانته و ابن عربی اختصاص یافته و پس از بررسی اجمالی موضوع تنزیه و تشبیه از نظرگاه بزرگان این دو مکتب، تنزیه و تشبیه از منظر وجود شناختی و معرفت شناختی مورد بحث قرار گرفته است.