کتاب حاضر، قدیمی ترین تفسیر عرفانی برای قرآن است که مطابق عقاید صوفیان و مبتنی بر تأویل های ایشان است. روش نویسنده در این کتاب چنان است که نخست آیه را می آورد و پس از آن رأی و گفتار خویش را بیان می کند و سپس به نقل گفتار بزرگان صوفیه می پردازد. این کتاب به لحاظ تاریخی اهمیت دارد. این اثر عرفانی به دنبال ظهور تفاسیری چون «لطایف الاشارات قشیری» که از ارکان مهم تفسیر عرفانی محسوب است و نیز در امتداد حرکت غزالی در عرفان ظهور می یابد. در این کتاب، نوعی پیوستگی بین میراث عرفانی گذشته و آثار صوفیانه بعدی، ملاحظه می شود.
در جلد چهارم از «ترجمه عرایس البیان فی حقایق القرآن» نوشته شیخ «روزبهان بقلی شیرازی» (522-606 ق) به تفسیر و تاویل جزء به جزء آیات سوره های: حجر، نحل، اسراء، کهف، مریم، طه، انبیاء، حج، مومنون، نور، فرقان، شعراء، پرداخته شده است. در پایان این مجلد، فهرست منابع، آیات، احادیث، اقوال و اعلام و اصطلاحات نیز ضمیمه شده است.