برنامه کتاب فرانکلین در ایران

زمانی که پس از پایان جنگ جهانیِ دوّم، جهان به صحنهٔ رویارویی و رقابت ایالات متحدهٔ آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد، ایران با صورتی متفاوت از پدیده‌ای مواجه گشت که دستِ‌کم از یک قرن پیش با آن آشنا بود یعنی تبدیل شدنِ کشور به میدان رقابت قدرت‌های جهانی. مهم‌ترین وجه این تفاوت، گسترده‌شدن اقشار و گروه‌های اجتماعی‌ای بود که اینک می‌توانستند در تعیینِ تکلیف مسائل کشور ایفای نقش کنند. راه‌اندازی برنامهٔ کتاب فرانکلین در ایران با هدف تأثیرگذاری بر این اقشار و گروه‌های جدید در چارچوب یک‌چنین رقابتی تدوین و اجرا گشت. برنامه‌ای که همزمان هم به جمعیت شهرنشین و تحصیلکردهٔ کشور این امکان را داد تا آن را برای تحقق خواسته‌های خویش به‌ویژه در حوزهٔ فرهنگ به‌کار گیرد و هم به استبداد سلطنتی، تا از این فرصت برای تعمیم اقتدار خود به دوردست‌ترین نقاط کشور و بر اذهان دانش‌آموزان و اولیاءشان استفاده کند. برنامهٔ کتاب فرانکلین که وجوه متعدد فعالیتش در ایران در این کتاب مورد نقد و بررسی قرار گرفته‌اند، داده‌ها و بصیرت‌های معتبری را در اختیار می‌گذارد برای بازبینی و بازاندیشی نقش نیروهای اجتماعی و سیاسی داخلی و خارجی در شکل‌دهی به جامعهٔ ایران در فاصله کودتای ۲۸ مرداد و انقلاب ۵۷.