اشکال یک اسطوره

کتاب اشکال یک اسطوره (گونه‌گونی شخصیت ادبی حضرت یوسف) نوشته‌ی سعید ارباب شیرانی و ترجمه‌ی مجدالدین کیوانی است. سعید ارباب شیرانی مترجم و نویسنده‌ی ایرانی بود که در سال ۱۳۸۹ درگذشت. او دکتری ادبیات تطبیقی از دانشگاه پرینستون داشت و در دانشنامه‌ی جهان اسلام و مرکز نشر دانشگاهی با فرهیختگان ادب فارسی همچون ابوالحسن نجفی همکاری می‌کرد. ارباب شیرانی کتاب «تاریخ نقد جدید» از رنه ولک را به فارسی ترجمه کرد که آن ترجمه برگزیده‌ی جایزه‌ی کتاب سال در بخش ترجمه شد. همچنین او مقاله‌هایی از اریش اویر باخ و اومبرتو اکو و دیگران را به فارسی برگردانده است.

در بیشتر تفسیرهایی که بر قرآن نوشته شده، به زندگی پرفرازونشیب یوسف (ع) بسیار پرداخته شده است. گاهی از این نیز فراتر رفته‌ و کتابی مستقل در این باره نگاشته‌اند. در داستان‌های فارسی هم به‌وفور دیده می‌شود که از نام یوسف یا داستان یوسف (ع) الهام گرفته شده است. ازآنجاکه زندگی یوسف (ع) و ماجراهای عاشقانه‌ی او با زلیخا در طول تاریخ بارها تعریف شده و بر سر زبان‌ها بوده، در دنیای شعر نیز به شاعران الهام بخشیده است. حتی این موضوع پا به عرصه‌ی پژوهش‌های دانشگاهی نیز گذاشته و به شرح و تفصیل درآمده است. کتاب اشکال یک اسطوره (گونه‌گونی شخصیت ادبی حضرت یوسف) ضمن معرفی داستان یوسف (ع) برحسب روایت کتاب مقدس و قرآن به نقد و تحلیل برخی از روایاتِ برگرفته از این داستان در ادبیات فارسی و انگلیسی پرداخته است. نویسنده در این کتاب منظومه‌ی «یوسف» یا «عزیزکرده‌ی فرعون» نوشته‌ی رابرت آیلت و «یوسف و برادرانش» نوشته‌ی توماس مان را با اثر جامی به نام «یوسف و زلیخا» مقایسه کرده و میزان تأثیرپذیری نویسندگان آن آثار را از کتاب مقدس یا قرآن در شرح داستان یوسف (ع) نشان داده است.