جمال ناجی (1954 - 2018) یکی از استخواندارترین نویسندگان ادبیات عرب است. او در اریحای فلسطین زاده اما در نوجوانی ناچار به مهاجرت شد. در پایتخت اردن زندگی گذراند و بالید و عملا نویسندهای فلسطینی-اردنی محسوب میشود. ناجی در کنار نویسندگی یک آکادمیسین تمامعیار نیز بود و سالهای طولانی در دانشگاه درس داد. رمان «وقتی گرگها پیر میشوند» را در 2008 نوشت که به سرعت ادبیات عرب را درنوردید و بعد هم ترجمه شد. به فهرست اصلی جایزهی بوکر عربی راه یافت و بیتردید یکی از مهمترین رمانهای این ادبیات در بیست سال گذشته محسوب میشود؛ روایتی از افراطگرایی، مذهب و زندگی روزمره و البته نقش آدمها در رقم خوردن سرنوشت دیگری. رمان داستان چند شخصیت است که گویا میخواهند حقانیت خود را برای مخاطب ثابت کنند و نشان دهند که «حق» با آنهاست. آیا کشته شدن یک پدر مست به دست موشها به دختر او حق میدهد تا زند گیاش را تباهشده بداند؟ تکنیک بدیعِ جمال ناجی در روایت مسائل زیستن در خاورمیانه، تعصبهای همهجانبه و البته مسئله زنانی که میخواهند صدایشان شنیده شود این رمان کمنظیر را ساخته است؛ رمانی که مدام این سوال را پیش میکشد و تا دم آخر مخاطب را وامیدارد تا بفهمد: «چه کسی تمام حقیقت را میگوید»...