در این مجموعه که به سبب چند بخش عمده ی موضوعی، به صورت سه دفتر اصلی درآمده است، از هر نوع نتیجه گیری سطحی و عجولانه و اعلام وجوه تشابه قطعی میان مدارس و مراکز آموزشی شرق و غرب، به منظور اثبات پیش فرض قبلی خودداری شده است.
بیش تر سعی بر این بوده که که اطلاعاتی در مورد مراکز تعلیماتی اسلامی و غربی در اختیار خوانندگان قرار گیرد به نحوی که با برانگیختن حس کنجکاوی آنها، بیش تر در در مسائل مربوط به تعلیم و تربیت اندیشه کنند و بدانند که اگر آنچه را خود داشته اند نشناسند، هیچ چیز با ارزشی از بیگانه نمی توانند تمنا کنند؛ همچنین اگر در غیر خود دقت نکنند خود را هم نمی توانند بسنجند و به ابعاد واقعی فرهنگ خود پی ببرند.
دفتر اول این مجموعه در مورد مراکز و مدارس آموزشی اسلامی و سنت های شرقی می باشد که با توجه به اصول تعلیم و تربیت و سنت های آموزشی اسلامی و همچنین ساختارهای اولیه مدارس در اسلام، اهمیت وقف در پیدایش و استحکام این مدارس نشان داده شده است.در مورد نحوه آموزش و پرورش و شیوه های یادگیری و رابطه میان استاد و دانشجو نیز در این مدارس سخنان بسیار سودمندی بیان شده است.
دفتر دوم شامل دو مقاله در مورد ریشه های مدارس غربی و همچنین فرهنگ نورثامبریا در انگلستان می باشد.
دفتر سوم هم به تحقیق درباره مدارس و دانشگاه های غرب پرداخته است.
در پایان کتاب ضمایم نسبتا مفیدی هم قرار داده شده است.